مصرف انرژی توسط انسان‌ها هر ساله رو به افزایش است. بر این اساس سازمان‌های ارائه کننده خدمات همگانی با چالش افزایش ظرفیت برای پاسخگویی به تقاضا مواجه هستند. در این رابطه آژانس بین‌المللی انرژی انتظار دارد تا سال ۲۰۴۰ تقاضای جهانی برای انرژی رشدی ۳۷ درصدی داشته باشد که این مسئله فشار شدیدی را بر ذخایر انرژی وارد خواهد آورد. در حال حاضر شاهد این سیر صعودی مصرف انرژی در داخل کشورمان نیز هستیم. چنانکه در نوزدهم تیرماه سال جاری شاهد شکسته شدن رکورد مصرف برق با ثبت مصرف ۵۳ هزار و ۸۴۷ مگاوات بودیم.

اما به لطف پیشرفت‌های حوزه اینترنت اشیا در سال‌های اخیر، سازمان‌های ارائه کننده خدمات همگانی (آب، برق و گاز) در جست‌وجوی راه‌حل‌های کارآمدی برای چالش‌های حوزه مدیریت منابع و انرژی بوده‌اند. در این میان کنتورهای هوشمند یکی از برترین دستگاه‌های مبتنی بر اینترنت اشیا هستند که توسط این سازمان‌ها بکار گرفته شده‌اند. همچنین از سایر راهکارهای ارائه شده برای مدیریت منابع و انرژی می‌توان به ساختمان‌های هوشمند و سایر زیرساخت‌های کنترلی که از فناوری سنسورهای هوشمند بهره می‌برند اشاره کرد.

اینترنت اشیاء برای مدیریت هوشمند آب:

بدون شک همه از اهمیت صرفه‌جویی در مصرف آب آگاه هستند. یکی از ویژگی‌های خانه‌ها هوشمند و شهرهای هوشمند مدیریت مصرف آب است. سیستم مدییرت هوشمند آب به واسطه حسگرهای هوشمند می‌تواند اطلاعاتی نظیر کیفیت، دما، فشار و میزان مصرف آب را در اختیار مصرف کننده قرار داده و امکان نظارت بر نحوه مصرف آب را فراهم کند. همچنین برخی از حسگرهای هوشمند می‌توانند محل نشتی آب یا چکه کردن آب را شناسایی کنند.

اکنون سرانه مصرف آب در ایران تقریبا دو برابر استاندارد جهانی است. این درحالیست که با توجه به میزان منابع آب و سرانه مصرف، ایران از جمله کشورهایی است که در گروه کشورهای مواجه با کمبود فیزیکی آب قرار دارد، این گروه شامل کشورهایی است که در سال ۲۰۲۵ با کمبود فیزیکی آب مواجه هستند. این بدان معناست که این کشورها حتی با باﻻترین راندمان و بهره وری ممکن در مصرف آب، برای تامین نیازهایشان آب کافی در اختیار نخواهند داشت که حدود ۲۵ درصد مردم جهان از جمله ایران مشمول این گروه هستند. یکی از مشکلات عمده کشور در حوزه مدیریت منابع آبی، عدم استفاه از سیستم‌های آبیاری پیشرفته و مکانیزه در بخش کشاورزی است که سبب شده ۹۰ درصد از منابع آبی کشور در بخش کشاورزی مصرف شود.

استفاده از سیستم‎‌های هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا برای مدیریت مصرف آب مثل کنتورهای هوشمند و حسگرهای هوشمندی که در بخش‌های صنعتی، کشاورزی و خانه‌های هوشمند بکارگرفته می‌شوند، می‌تواند راه نجاتی برای معضل کم آبی کشور محسوب شود.

اینترنت اشیاء برای مدیریت هوشمند انرژی:

بر اساس گزارش موسسه تحقیقاتی بی آی اینتلیجنس، برآورد می‌شود که تعداد کنتورهای هوشمند نصب شده در سراسر جهان، از ۴۵۰ میلیون در سال ۲۰۱۵ به ۹۳۰ میلیون در سال ۲۰۲۰ برسد که رشد سالیانه ۱۵ درصدی را نشان می‌دهد. این دستگاه‌ها همانند آنچه که در بخش مدیریت آب بیان شد به مصرف‌کنندگان امکان نظارت بر الگوی مصرف خود را داده و همچنین به سازمان‌های ناظر امکان مدیریت مصرف در شبکه‌ برق‌رسانی و استخراج الگوهای مصرف را می‌دهند.

رکوردزنی مداوم مصرف برق در ایران در شرایطی رخ می‌دهد که براساس اعلام آژانس جهانی اطلاعات انرژی میانگین مصرف برق خانگی در ایران ٢٩٠٠ کیلو وات ساعت است. درحالی که متوسط مصرف جهانی برق زیر ١٠٠٠ کیلووات ساعت است. به این ترتیب، ایرانی‌ها حدود ٣ برابر مردم جهان برق مصرف می‌کنند. معادل‌سازی دیگری که کارشناسان برای میزان مصرف برق در ایران ارایه داده‌اند حاکی از آن است که کشور ٨٠ میلیون نفری ایران تقریبا معادل ٢٠٠ میلیون نفر برق مصرف می‌کند.

اما این وضعیت نگران‌کننده تنها معطوف به مصرف برق نشده و سایر منابع انرژی‌ نیز نیازمند مدیریت صحیح هستند. در این راستا، استفاده از سیستم‌های روشنایی هوشمند برای خیابان‌ها و اماکن عمومی، حسگرهای تنظیم کننده دمای ساختمان، مدیریت مصرف سوخت در خودروهای هوشمند، مدیریت مصرف سوخت‌های فسیلی در صنعت، تولید برق در ساختمان‌ها توسط صفحات خورشید و حرکت به سمت شهرهای هوشمند باید در دستور کار قرار گیرند.

در راستای مقابله با چالش‌های یاد شده در حوزه منابع و انرژی، برخی از سازمان‌ها و نهادهای داخل کشور اقداماتی را آغاز کرده‌اند. بحران کمبود آب که در سال‌های اخیر گریبانگیر بخش‌های مختلف جامعه بوده و نیز ضرورت مدیریت مصرف انرژی و دستیابی به استاندارهای جهانی در این حوزه، اهمیت بکارگیری به‌روزترین فناوری‌های جهان در مقابله با این چالش‌ها را بخوبی روشن می‌سازد.

شرکت ایرانسل به عنوان یکی از پیشگامان حوزه اینترنت اشیا در داخل کشور، گام‌های بلندی در راستای تامین زیرساخت‌های مورد نیاز برای مدیریت منابع و انرژی برداشته است که از این موارد می‌توان به کنتورخوانی هوشمند و سامانه شهر هوشمند ایرانسل اشاره کرد. راه‌اندازی کنتورخوانی هوشمند در ۲۷ استان کشور و همچنین پیاده‌سازی آزمایشی سامانه شهر هوشمند در برخی از شهرها، در آینده نزدیک تاثیر بسزایی بر مدیریت مصرف انرژی و منابع خواهند داشت.